مقدمه

در این مقاله قصد داریم درمورد یکی دیگر از ابزار آلات صحبت کنیم. شیرآلات کنترلی در سیستم‌های کنترلی کاربرد دارند و می‌توان گفت بدون دخالت دست انسان عمل می‌کنند. این شیرآلات انواع گوناگونی دارند و هرکدام کاری را انجام می‌دهند. با ما همراه باشید با این شیر آلات بیشتر آشنا شوید.

شیرآلات کنترلی(Control valve)

شیر آلات کنترلی یک نوع از شیرهای صنعتی هستند و در سیستم‌های کنترلی بکار برده می‌شوند. در این شیرها دخالت مستقیم انسان وجود ندارد، زیرا شیر‌های کنترلی ، از کنترلر برای باز و بسته شدن فرمان می‌گیرند. نیرویی که در این شیر آلات باعث باز و بسته شدن می‌شود،الکتریکی، هیدرولیکی یا پنوماتیکی است.

از شیر آلات کنترلی برای کنترل دما، فشار و یا ارتفاع مایعات  استفاده می‌شود. معمولا این شیر‌ها با ورودی سیگنال 4 تا20 میلی آمپر عمل می‌کنند. شیر کنترل دارای یک شیر است که به یک مکانیزم محرکه، که می‌تواند عنصر کنترل کننده سیال را تغییر دهد متصل است.

انواع شیر آلات کنترلی

شیر فشار شکن

وظیفه شیرهای فشار شکن کاهش فشار ورودی و ثابت نگه داشتن آن در قسمت خروج شیر،فارغ از فشار ورودی بالا دست شیر است. درواقع این شیر،یک شیر تمام خودکار است بدلیل اینکه دارای ساختمانی مخصوص برای انجام تغییرات و تقلیل فشار است که این کار را بدون انتقال انرژی انجام می‌دهد. این شیر‌ها دارای پیچ مخصوص تنظیم فشار هستند که با آن فشار خروجی شیر را تنطیم می‌کنند.

شیر‌های پنوماتیک

شیرهای کنترلی برا ی آغاز فعالیت خود به یک محرک خاص نیازدارند. بعضی از شیرها با محرک هیدرولیکی یا برقی کار می‌کنند. تعدادی از این شیرها نیز با محرک پنوماتیک کار می‌کنند که بیشتر از سایر شیرها د رخطوط لوله، لوله کشی گاز یا آب استفاده می‌شود. شیرهای پنوماتیک در حالتیکه قرار بگیرند که یا کاملا باز هستند یا کاملا بسته. گاهی هم ممکن از در حالت‌های دیگری که روی آن‌ها تعریف می‌شود قرار گیرند.

شیرها ی اطمینان

شیر‌ اطمینان قابلیت این را دارد که یک واحد را در برابر افزایش ناگهانی فشار ایمن سازد. از این شیرها در موتور خانه، کارخانه‌ها  و واحد‌های صنعتی مختلف و برای انواع سیالات ا زجمله گاز ،بخار، آب، و یا هوای فشرده استفاده می‌کنند. این شیرها سه دسته هستند. برای هوا، گازها،بخار و. . . به استثنای مایع استفاده می‌شوند.

شیرهای تخلیه کننده فشار

کار شیرهای تخلیه کننده فشار که می‌توان به آن شیر اطمینان هم گفت، محدود کردن مقدار فشار مایع، بخارو یا گاز از طریق تخلیه بخشی از سیال است. از ویژگی‌های بارز این شیر می‌توان به باز و بسته شدن سریع آن اشاره کرد. این شیرها اغلب برای مایعات کاربرد دارد و باز و بسته شدن آن‌ها در حین کم یا زیاد شدن فشار، به آهستکی صورت می‌گیرد.

شیرهای متعادل کننده

شیرهای متعادل کننده دستی می‌توانند ساقه گردان، بالا رونده و یا غیر بالا رونده را دارا باشند. ساختمان شیرهای متعادل کننده، یک قسمت متحرک دارای روزنه دارد که موقعیت خود را با توجه به نیزوهای فشاری تنظیم می‌کند و بدین صورت مساحت گذر گاه جریان را تغییر می‌دهد. هنگامی که مقدار افت فشار تغییر می‌کند، با استفاده از این شیر مقدار جریان سیال به مقداری که از قبل تعیین شده خواهد رسید.

شیر آلات صنعتی کنترلی زاویه ای

این شیر آلات نوعی از شیرآلات صنعتی هستند که برای تنظیم جریان سیال از آن استفاده می‌شودو دستی کار می‌کنند. این شیر‌ها جایگزین خوبی برای مواردی هستند که،در دمای زیاد، ویسکوزینه بالا و. .  نمی‌توان از شیر آلات معمولی استفاده کرد.

از شیر آلات زاویه‌ای در بدنه‌های استیل و برنجی با در نظر گرفتن محیط کاری،همچنین در محیط‌های انفجاری استفاده می‌کنند.

شیر آلات صنعتی کنترلی چرخشی

نام دیگر شیر آلات چرخشی، شیر آلات پروانه‌ای است. دریچه‌های دوار متشکل از دو شاخه عرضی است که می‌چرخند. بدین ترتیب امکان تنظیم مایعات یا گاز را بوجود می‌آورند. این شیرآلات از سرعت عمل بالایی برخوردارند. از آن‌ها در کوره‌های صنعتی،موتور‌های بخار و بنزین استفاده می‌کنند.

شیر آلات صنعتی کنترلی گلوب

این شیر آلات درای بدنه کروی شکل هستند و به همین دلیل به آنها گلوب می‌گویند. شیر گلوب دریچه‌ای دارد که در آن دیسکی متحرک یا پلاگین برای بستن شیر وجود دارد. در تنظیم جریان خط لوله از گلوب استفاده می‌شود. در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و آب و فاضلاب از این شیر استفاده می‌کنند. کاربرد دیگر این شیر در خطوط انتقال سیالات مایع، گاز، دو فازی و سیالات حامل ذرات معلق جامد است.

شیر آلات صنعتی کنترلی دیافراگم

شیر پرده‌ای یا شیر دیافراگم دارای سه بخش بدنه، دیافراگم و سرپوش دیافراگم است که بسیار مهم اند. دیافراگمی که دریپه را می‌بندد، بالای یک زین قرار دارد. این شیر آلات می‌تواند شامل محرک‌های پنوماتیک، الکتریکی، هیدرولیک یا دستی باشد. دریچه هایی که دو بدنه پورت دارند بعنوان دریچه‌های دو طرفه شناخته می‌شوند. اما بدنه هایی که سه درگاه دارند، دریچه‌های T یا 2/3 نام دارند. بدنه هایی که دارای بیش از سه پورت هستند،شیرهای بلوک نام دارند.

شیر آلات صنعتی کنترلی دریچه‌ای پیستون زاویه ای

محرک پنوماتیک کنترل کننده این نوع شیرآلات است. این شیر دارای یک محرک پیستون است. این پیستون جهت تهیه حرکات خطی برای بلند کردن مهره‌ها است. از این شیر‌ها برای سرعت و درجه حرارت بالا استفاده می‌شود.

شیر آلات صنعتی کنترلی استوانه‌ای کشویی

از این نوع شیر‌ها برای موتور‌های بخار استفاده می‌شود و باعث می‌شود مقدار بخاری که در موتور موجود است، کنترل شود. برای اتشار گازهای خروجی هم از این شیر استفاده می‌شود. این شیر‌ها از یک طرف به سمت دیگر می‌چرخند و با کنترل کردن قسمت‌های متحرک دیگر ، برای کنترل بخار و اگزوز حرکت می‌کنند. برای کنترل میزان مصرف بنزین در خودروها هم از این شیر استفاده می‌شود.

شیر الات صنعتی کنترلی سوپاپ‌های هوادار

شیر‌های سوپاپ هوادار یا شیر هواگیری از فشار هوا برای تولید حرکات دایره‌ای یا خطی استفاده می‌کنند. پشتیبانی این نوع شیر توسط پیستون یا دیافراگم انجام می‌شود. شیرآلاتی که عملکرد هوا دارند، می‌توانند به صورت دریچه‌های دو،سه و چهار طرفه  طراحی شوند. شیرهای رله و پینچ از انواع این شیرها هستند.

جمع بندی

با توجه به مطالب گفته شده شیر کنترلی کاربرد‌های زیادی دارد. باتوجه به تنوع این شیرهای کنترلی، می‌توان از هریک در بخشی خاص استفاده کرد. امیدواریم با خواندن مطالب فوق اطلاعات کافی را در خصوص شیرآلات کنترلی در اختیار شما قرار داده باشیم.